Ο άνθρωπος, από αυτήν ακόμη τη νηπιακή του ηλικία, ψάχνει για πρότυπα. Αντιγράφει και μιμείται τους μεγαλυτέρους του, τους ανωτέρους του. Το παιδί μιμείται τους γονείς, ο μαθητής τον δάσκαλό του, ο έφηβος τον καθηγητή του, ο στρατιώτης τους αξιωματικούς του, ο υφιστάμενος τον προϊστάμενό του. Εμείς, τί πρότυπα είμαστε για τους άλλους ανθρώπους;
«Τέκνον Τιμόθεε, πιστὸς ὁ λόγος καὶ πάσης ἀποδοχῆς ἄξιος· εἰς τοῦτο γὰρ καὶ κοπιῶμεν καὶ ὀνειδιζόμεθα, ὅτι ἠλπίκαμεν ἐπὶ Θεῷ ζῶντι, ὅς ἐστι σωτὴρ πάντων ἀνθρώπων, μάλιστα πιστῶν. Παράγγελλε ταῦτα καὶ δίδασκε. Μηδείς σου τῆς νεότητος καταφρονείτω, ἀλλὰ τύπος γίνου τῶν πιστῶν ἐν λόγῳ, ἐν ἀναστροφῇ, ἐν ἀγάπῃ, ἐν πνεύματι, ἐν πίστει, ἐν ἁγνείᾳ. Ἕως ἔρχομαι πρόσεχε τῇ ἀναγνώσει, τῇ παρακλήσει, τῇ διδασκαλίᾳ. Μὴ ἀμέλει τοῦ ἐν σοὶ χαρίσματος, ὃ ἐδόθη σοι διὰ προφητείας μετὰ ἐπιθέσεως τῶν χειρῶν τοῦ πρεσβυτερίου. Ταῦτα μελέτα, ἐν τούτοις ἴσθι, ἵνα σου ἡ προκοπὴ φανερὰ ᾖ ἐν πᾶσιν».
«Τύπος γίνου τῶν πιστῶν»
Ο άνθρωπος, από αυτήν ακόμη τη νηπιακή του ηλικία, αντιγράφει και μιμείται τους μεγαλυτέρους του, τους ανωτέρους του. Το παιδί μιμείται τους γονείς, ο μαθητής τον δάσκαλό του, ο έφηβος τον καθηγητή του, ο στρατιώτης τους αξιωματικούς του, ο υφιστάμενος τον προϊστάμενό του, ο Χριστιανός τους πνευματικούς ηγέτες της Εκκλησίας. Ασυναισθήτως, και αυτός ακόμη ο της προχωρημένης ηλικίας άνθρωπος, τείνει και ερευνά να βρεί ένα τύπο, ένα υπόδειγμα, για να το μιμηθεί. Και αυτό ακριβώς μαρτυρεί την βαριά ευθύνη, που έχουν οι μεγαλύτεροι κατά την ηλικία, οι ανώτεροι κατά τη θέση και τη μόρφωση, οι λειτουργοί της Εκκλησίας, να παρέχουν τον εαυτό τους άξιο τύπο και καλό υπόδειγμα. Για τούτο, όχι μόνο για τον Τιμόθεο, αλλά και για όλους έχει ισχύ η θεόπνευστη εντολή του αποστόλου Παύλου «τύπος γίνου τῶν πιστῶν».
Και δεν είναι η μόνη φορά, κατά την οποία ο απόστολος Παύλος κάνει λόγο για την υποχρέωση, που έχουν οι μεγαλύτεροι να ζούν και να φέρονται κατά τέτοιο τρόπο, ώστε να είναι τύπος και παράδειγμα για τους γύρω τους. Και στον άλλο μαθητή του, τον Τίτο, επίσκοπο Κρήτης, παρήγγειλε να παρέχει εις όλα τον εαυτό του «τύπον καλῶν ἔργων» (Τίτ. β´ 7).
Επαινεί και εγκωμιάζει τους Θεσσαλονικείς, οι οποίοι με την πίστη και την αρετή τους, με την υπομονή και μακροθυμία, που έδειξαν, όταν κατεδιώκονταν από τους συμπολίτες τους, έγιναν «τύπος τοῖς πιστεύουσιν ἐν τῇ Μακεδονίᾳ καὶ Ἀχαΐᾳ». Έτσι ο απόστολος Παύλος θέλει τύπους και βλέπει ως τύπους όχι μόνο τους πνευματικούς ηγέτες της Εκκλησίας, όπως ήταν ο Τιμόθεος και ο Τίτος, αλλά και τους πιστούς, τον κάθε πιστό ιδιαιτέρως.
Άριστος βέβαια και άφθαστος τύπος προς μίμηση, μοναδικό και ανεπανάληπτο υπόδειγμα στους αιώνες των αιώνων υπήρξε ο Κύριος. Τα πάντα σ’ αυτόν ήταν άριστα και τέλεια.
Απόλυτη αρμονία μεταξύ των λόγων και των έργων. Εξ ολοκλήρου πλήρης η συνέπεια στο βίο του. Κατεδίκαζε την αμαρτία και δίδασκε τους πάντες να την αποφεύγουν με όλη τους τη δύναμη, αυτός δε πρώτος και μόνος την απέφυγε εξ ολοκλήρου. Ούτε η παραμικρότερη σκιά, ούτε ο πλέον αδιόρατος μολυσμός δεν σπίλωσε την απαστράπτουσα αυτού αγιότητα. Γι’ αυτό και μπορούσε να λέει προς τους μοχθηρούς εχθρούς του: «Τίς ἐξ ὑμῶν ἐλέγχει με περὶ ἁμαρτίας;» (Ιωάν. η´ 46).
Εξ άλλου ολόλαμπρη υπήρξε και ολοκληρωμένη η αρετή του. Έλαμψε ως ο ήλιος η αγάπη του, η ταπείνωση και η πραότητα, η καλοσύνη και στοργή του προς όλους, η συγχωρητικότητα προς τους αποθηριωμένους εχθρούς του και το απροσμέτρητο πλήθος των καλών έργων του. Έδωσε έτσι τον εαυτό του άριστο τύπο και τέλειο παράδειγμα. Κατά τον μυστικό δείπνο, αφού ένιψε τα πόδια όλων των μαθητών, και αυτού του Ιούδα, είπε σ’ αυτούς: «ὑπόδειγμα δέδωκα ὑμῖν, ἵνα καθὼς ἐγὼ ἐποίησα ὑμῖν, καὶ ὑμεῖς ποιεῖτε» (Ιωάν. ιγ´ 15).
Συγκλονιστική υπήρξε για τους μαθητές η πράξη αυτή του Κυρίου, ανεξάλειπτο το ακτινοβόλο του παράδειγμα. Και αυτοί τον αντέγραψαν και τον μιμήθηκαν ως τον τελειότατο τύπο. Ο απόστολος Παύλος έγραφε προς τους Κορινθίους: «παρακαλῶ ὑμᾶς μιμηταί μου γίνεσθε, καθὼς καγὼ Χριστοῦ» (Α´ Κορινθ. δ´ 16, ια´ 1). Με αγαθή την μαρτυρία της συνειδήσεως είχε το θάρρος και αισθανόταν την υποχρέωση να προβάλλει τον εαυτό του στους Χριστιανούς προς μίμηση και να συνιστά να τον έχουν ως τύπο, όπως αυτός τύπο και ιδανικό του είχε τον Κύριο. «Αυτά, γράφει, που εμάθατε και παρελάβετε και έχετε ακούσει από την προφορικήν μου διδασκαλίαν και αυτά που είδατε εις όλην μου την ζωήν και συμπεριφοράν, αυτά να πράττετε» (Φιλιπ. δ´ 9).
Κατά το παράδειγμα των Αποστόλων και με πρότυπο την τελειότητα του Θεανθρώπου έζησαν, αγωνίστηκαν και προόδευσαν σε αγιότητα ανυπολόγιστα εκατομμύρια Χριστιανών, απ’ αρχής του Χριστιανισμού μέχρι και των ημερών μας. Και αυτοί βροντοφωνούν προς όλους μας και προς τον καθένα μας ιδιαίτερα, «τύπος γίνου τῶν πιστῶν». Και πρώτιστα πάντων τύπος και υπόδειγμα για τους πιστούς, και για τους άπιστους ακόμη, πρέπει να γίνουν και να είναι οι πνευματικοί ηγέτες της Εκκλησίας.
Αυτοί περισσότερο από κάθε άλλον έχουν ιερώτατη και βαριά υποχρέωση να είναι, όπως γράφει ο απόστολος Παύλος, «ἀνεπίληπτοι, σώφρονες, κόσμιοι, φιλόξενοι, διδακτικοί, ἄμαχοι, ἀφιλάργυροι, ἐπιεικεῖς». Να επιδιώκουν και να έχουν στόλισμά τους την «δικαιοσύνην, πίστιν, ἀγάπην, εἰρήνην». Να είναι «ἤπιοι, ἀνεξίκακοι», με πνεύμα και με τρόπο πραότητος να παιδαγωγούν τους παρεκτρεπόμενους. Να μην είναι «αὐθάδεις, ὀργίλοι, πάροινοι, πλῆκται, αἰσχροκερδεῖς», αλλὰ «φιλάγαθοι, δίκαιοι, ὅσιοι, σώφρονες, ἐγκρατεῖς». Να έχουν μεταξύ τους και προς τους άλλους «ἀγάπην ἐκ καθαρᾶς καρδίας καὶ συνειδήσεως ἀγαθῆς καὶ πίστεως ἀνυποκρίτου» και όσα άλλα προσόντα γράφει ο απόστολος Παύλος για τους αρχιερείς και ιερείς.
Ευλογία Θεού θα είναι ο ενάρετος αρχιερέας για την επαρχία του, ο καλός ιερέας για την ενορία του, ο άξιος πνευματικός ηγέτης για την κοινωνία. Αλλά και ο καλός οικογενειάρχης για την οικογένειά του, ο ευσυνείδητος εκπαιδευτικός για τους μαθητές του, ο πολιτικός για το έθνος, ο άρχοντας για τους πολίτες.
Πηγή: Περιοδικό ΖΩΗ, τεύχος Ιανουαρίου 2021