Πολλοί θέτουν ως στόχο την απόκτηση υλικών αγαθών. Να γίνουν πλούσιοι. Να είναι αυτάρκεις. Ο πειρασμός του πλούτου, και στις μέρες μας είναι μεγάλος…
« … ἄνθρωπός τις ἦν πλούσιος»
Ήταν πλούσιος και το έδειχνε. Ο τρόπος της ζωής του, η εμφάνιση και η συμπεριφορά του το μαρτυρούσαν. Ήθελε να ξεχωρίζει από το πολύ πλήθος. Νόμιζε ότι οι πολυτελείς ενδυμασίες του, τα πολυδάπανα και εξεζητημένα συµπόσιά του, οι πολυάριθµοι υπηρέτες και υπηρέτριες προς τους οποίους και θα φερόταν ασφαλώς με αλαζονεία και τραχύτητα, η υπεροψία του απέναντι στον πολύ όχλο, το πλήθος των επιτήδειων κολάκων και των προθύμων συνδαιτυμόνων, που τον κολάκευαν, οι ψευδείς έπαινοι και οι επευφημίες για κάθε τι, που έλεγε ή έπραττε, του υπέθαλπαν την ματαιοδοξία. Τον έκαναν να πιστεύει, ότι είναι άνθρωπος με αξία, με πολύ μεγάλο κύρος και υπόληψη. Και αυτό του ενίσχυε την αγάπην προς τον πλούτο, προς τα συμπόσια και τις επιδείξεις του πλούτου. Ζούσε συνεχώς µέσα σε πολλούς πειρασμούς, χωρίς ίσως και να το αντιλαμβάνεται. «Ἦν πλούσιος».
Ο πόθος του πλούτου, η απόκτηση του πλούτου και η χρήση του πλούτου, εκτός λίγων εξαιρέσεων, είναι πάντοτε πειράσμός και ωθεί συνεχώς σε πολλές και διάφορες εκτροπές. «Οἱ βουλόμενοι πλουτεῖν, λέει ο απόστολος Παύλος, ἐμπίπτουσιν εἰς πειρασμὸν καὶ παγίδα καὶ ἐπιθυμίας πολλάς, ἀνοήτους καί βλαβεράς, αἴτινες βυθίζουσι τοὺς ἀνθρώπους εἰς ὄλεθρον και εἰς ἀπώλειαν». Και αμέσως κατωτέρω χαρακτηρίζει την αγάπη προς το χρήμα και προς τον πλούτο, ως αιτία όλων των κακών, που τυραννούν τον άνθρωπο. «Ρίζα, λέει, πάντων τῶν κακῶν ἐστιν ἡ φιλαργυρία, ἧς τινες ὀρεγόμενοι ἀπεπλανήθησαν ἀπὸ τῆς πίστεως καὶ ἑαυτοὺς περιέπειραν ὀδύναις πολλαῖς» (Α΄ Τιμ. στ 9,10). Είναι αυτά υπερβολικά; Είναι μήπως εκτός πραγµατικότητας; Αλλά, προς Θεού, μπορεί ποτέ τα λόγια του Αγίου Πνεύματος να μην είναι απολύτως και εξ’ ολοκλήρου αληθινά;
Μία άλλωστε, έστω και μικρή, έρευνα στα γεγονότα, που καθημερινά συμβαίνουν γύρω μας σχετικά με τον πλούτο και τους πλουσίους, αποδεικνύει την ακαταμάχητη και αιωνίου κύρους ακρίβεια των λόγων του αποστόλου Παύλου. «Οἱ βουλόµενοι πλουτεῖν», λέει. Δεν μιλά μόνο για αυτούς που κατέχουν τον πλούτο. Αλλά για όλους, όσοι θέλουν να αποκτήσουν πλούτη, για όλους όσοι έχουν δώσει την καρδία τους και έχουν υποτάξει τη θέληση τους στα πλούτη. Για τούς «ἐφιεμένους», όπως λέει ο ιερός Θεοφύλακτος, για αυτούς δηλαδή που σφοδρά επιθυμούν τον πλούτο, και τα πάντα επιτηδευομένους, θεμιτά και αθέμιτα, για να τον αποκτήσουν. Τέτοιοι δε βρίσκονται όχι µόνο στην τάξη εκείνων που δεν έχουν πλούτη, αλλ᾽ επίσης και στην τάξη των πλουσίων.
Ο πτωχός επιθυμεί τον πλούτο, διότι νομίζει ότι έτσι θα ζήσει μια ζωή άνετη, χωρίς στερήσεις και ανάγκες. Δεν θα στενοχωρείται για το σήμερα, δεν θα φοβάται για το αύριο. Θα μπορεί να αποκτήσει και αυτός μία καλή κατοικία στην πόλη και μίαν έπαυλη κοντά στην θάλασσα με σύγχρονη επίπλωση, ότι θα έχει το αυτοκίνητό του και την ευχέρεια να κινείται με μεγαλύτερη άνεση, όταν και όπου θέλει… Και με την φαντασία του ονειρεύεται ημέρες χωρίς κόπους, ζωή με ανέσεις και τέρψεις. Ξεχνά «τὸν ἄρτον τὸν ἐπιούσιον», που μας δίδαξε ο Κύριος να ζητάμε, το του αποστόλου Παύλου «ἔχοντες διατροφὰς καὶ σκεπάσματα, τούτοις ἀρκεσθησόμεθα» (Α΄ Τιμ. στ’ 8) και την υπόσχεση του Κυρίου, ότι όταν πρώτα απ’ όλα ζητάμε και επιδιώκουμε «τὴν βασιλείαν τοῦ Θεοῦ καὶ τὴν δικαιοσύνην αὖτοῦ», τότε «ταῦτα πάντα (τα υλικὰ αγαθά) προστεθήσεται ὑμῖν» (Ματθ, στ΄ 33). Χωρίς τα λόγια αυτά να απαγορεύουν κάθε συνετή και σύμφωνη με το θέλημα του Θεού προσπάθεια για σχετική βελτίωση της καταστάσης μας.
Αλλά από την ίδια επιθυμία, ίσως δε και σε σφοδροτέρη ένταση κυριαρχούνται και οι πλούσιοι. Είναι κατά κανόνα, αχόρταστοι. Δεν επαναπαύονται σε αυτά που έχουν, όσα πολλά κι αν είναι, αλλά θέλουν και επιθυμούν όλο και περισσότερα. Ποτέ δεν λένε «αρκεί». Σύνθημά τους είναι: «ας αποκτήσω και εκείνα και τότε βλέπουμε». Έτσι περνούν μέχρι τέλους τις ημέρες της ζωής τους!
Αλλά μία τέτοια ψυχική κατάσταση συνοδεύεται από πολλές εσωτερικές αντινομίες και αναστατώσεις. ᾿Ωθεί δε τον άνθρωπο σε τυχοδιωκτισμούς και περιπέτειες, τον εκθέτει αφύλακτο σε πειρασμούς και κινδύνους. Οι φιλόπλουτοι, λέει ο απόστολος Παύλος, «ἐμπίπτουσιν εἰς πειρασμὸν καὶ παγίδα καὶ ἐπιθυμίας πολλὰς ἀνοήτους καὶ βλαβεράς». Δόλωμα επικίνδυνο είναι ο πλούτος, το οποίο ελκυστικό με πολλή επιτηδειότητα προβάλλει ο διάβολος, για να αγκιστρώσει τον άνθρωπον. Φοβερή παγίδα που με τέχνη, του στήνει, για να τον συλλάβει και να τον κρατήσει αιχμάλωτό του. Βλέπει ο άνθρωπος τα καλά η τα δήθεν καλά του πλούτου, όπως το ψάρι βλέπει το δόλωμα και όχι το αγκίστρι, που κρύβεται κάτω από αυτό. Είναι καλοκρυμμένη η παγίδα, στην οποίαν πέφτει ο άνθρωπος, ενώ νομίζει ότι προχωρά με ασφάλεια. Ζωή άνετη, ήσυχη και χαρούμενη βλέπει τον πλούτο, ενώ στην πραγματικότητα είναι συνήθως αυτή γεμάτη από καυστικές και αποπνικτικές επιθυμίες, παραλόγες και ακορέστες, ολεθρίες για την παρούσα και τη µέλλουσα ζωή.
Όσο εντονότερη είναι η επιθυμία του πλούτου και όσο περισσότερα είναι τα συσσωρευθέντα χρήματα, τόσο περισσότερα και συγκλονιστικότερες είναι οι φροντίδες και ανησυχίες. «Ποιος μπορεί να ικανοποιήσει και συγκρατήσει τον πλεονέκτη;» ρωτά ο Μ. Βασίλειος. Η επιθυμία του πλούτου είναι σφοδρότερη και χειρότερη από την πυρκαγιά, που κατατρώει τα πάντα… Ο πλεονέκτης δεν ενδιαφέρεται τόσο για την απόλαυση αυτών που έχει, αλλά κατεξαντλείται για την απόκτηση περισσοτέρων. Από αυτό προέρχονται εκνευριστικές αγρυπνίες, οι µέριμνες και οι φροντίδες». «Ὅσον αὔξει ὅ πλοῦτος, τοσοῦτον φέρει τοῦ βίου τὸ µεριμνητικόν». Ένας δε άλλος σοφός απευθυνόμενος προς τον φιλόπλουτο άνθρωπο λέει «συνάθροιζε χρυσό, μάζευε άργυρο, κτίζε επαύλεις και φύτευε δάση για να περπατάς, γέμισε το σπίτι σου από υπηρέτες και την πόλη από χρεοφειλέτες, όλα αυτά είναι μάταια, αν δεν απαλλάξεις την ψυχή από τα πάθη».
Ας προσθέσουµε δε, ότι η δίψα του πλούτου κάνει τον άνθρωπο σκληρό, άδικο, ασυνεπή στις υποχρεώσεις του. Ούτε τους γυμνούς και πεινασμένους βλέπει, ούτε για τους οικείους και συγγενείς ενδιαφέρεται, ούτε στοιχειώδεις υποχρεώσεις υπολογίζει. Είναι εξάλλου πρόθυμος και ευκίνητος προς κάθε είδους αδικία και αρπαγή και κακία. Και έχει δίκιο ο ιερός Χρυσόστομος να λέει ότι όσοι διψούν και αγωνίζονται να αποκτήσουν πλούτο είναι «φθονεροί και κακοήθεις, πολύορκοι, επίορκοι, κλέφτες και υβριστές, αναίσχυντοι και θρασείς, αχάριστοι και με όλες τις κακίες φορτωμένοι».
Χίλιες φορές, άπειρες φορές καλύτερα να λείπει ένας τέτοιος πλούτος, ο οποίος κάνει τον άνθρωπο ή φιλήδονο ή πλεονέκτη ή και τα δύο, και τον καταδικάζει σε φοβερή «ἐν βασάνοις» αιώνια θλίψη, όπως τον φίλαυτο πλούσιο της παραβολής.
Πηγή: Κυριακοδρόμιον Ευαγγελίων, εκδ. Αδελφότητος Θεολόγων η Ζωή