| Απόσπασμα από την ομιλία «εις Ευτρόπιον» του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου. |
Η ομιλία «εις Ευτρόπιον» του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου εκφωνήθηκε το 399, όταν ο Ευτρόπιος κατέφυγε ικέτης στο ναό. Ο Ευτρόπιος ήταν ένας παντοδύναμος πρωθυπουργός που χρησιμοποιούσε ως μέσο επιβολής την κατάργηση του ασύλου των ναών. Όμως ούτε ο ίδιος ξέφυγε από της συνέπειες αυτής της κατάργησης και όταν αργότερα βρέθηκε ικέτης στον καθεδρικό ναό, χρειάστηκε η παρέμβαση του Χρυσοστόμου για να γλιτώσει από τα πλήθη. Ο Ιερός Χρυσόστομος με την ομιλία του έπεισε το πλήθος να δείξει συγγνώμη και συμπάθεια και αυτό είχε σαν αποτέλεσμα την σωτηρία του Ευτροπίου.
Στην συνέχεια παραθέτουμε ένα μικρό τμήμα αυτής της ομιλίας.
«…Ευχάριστο βέβαια είναι το λιβάδι και ένας κήπος, αλλά πολύ πιο ευχάριστο πράγμα είναι η ανάγνωση των θείων Γραφών. Γιατί εκεί υπάρχουν άνθη που μαραίνονται, ενώ εδώ νοήματα που είναι πάντα ακμαία· εκεί είναι ο ζέφυρος που φυσάει, ενώ εδώ η πρόνοια του Θεού που ασφαλίζει· εκεί τα τζιτζίκια τραγουδούν, ενώ εδώ οι προφήτες κελαηδούν· εκεί η ευχαρίστηση από το θέαμα, εδώ οι Γραφές σε όλα τα μέρη της οικουμένης· ο κήπος δουλεύει ανάλογα με τις εποχές, ενώ οι Γραφές και το χειμώνα και το θέρος έχουν πλούσια φύλλα και είναι γεμάτες καρπούς.
Ας προσέχουμε λοιπόν την ανάγνωση των Γραφών, γιατί, αν προσέχεις την Γραφή, σου απομακρύνει τη στενοχώρια, σου φυτεύει την ευχαρίστηση, αφανίζει την κακία, ριζώνει την αρετή, δεν αφήνει στην αναταραχή των πραγμάτων να παθαίνεις αυτά που παθαίνουν όσοι ταλαιπωρούνται από τρικυμία. Η θάλασσα μαίνεται, εσύ όμως πλέεις με γαλήνη, γιατί έχεις κυβερνήτη την ανάγνωση των Γραφών και αυτό το σχοινί δεν το σπάζει ο πειρασμός των περιστάσεων.
Και ότι δε λέγω ψέματα, το βεβαιώνουν τα ίδια τα πράγματα. Πολιορκήθηκε η Εκκλησία πριν λίγες μέρες, ήρθε ο στρατός και από τα μάτια του πετούσε φωτιά, αλλά δε μάρανε την ελιά. Τα ξίφη είχαν γυμνωθεί και κανείς δεν πληγώθηκε. Η βασιλική αυλή ήταν σε αγωνία και η Εκκλησία σε ασφάλεια, παρ’ όλο βέβαια που ο πόλεμος μετακινήθηκε εδώ. Γιατί εδώ καταζητούνταν αυτός που κατέφυγε στην Εκκλησία και μεις παραστεκόμασταν χωρίς να φοβόμαστε τον θυμό τους. Γιατί άραγε;
Είχαμε ενέχυρο ασφαλισμένο το «εσύ είσαι ο Πέτρος και πάνω στην πέτρα αυτή θα οικοδομήσω την Εκκλησία και οι πύλες του Άδη δε θα την καταβάλλουν». Και Εκκλησία λέγω όχι μόνο τον τόπο, αλλά και τον τρόπο, όχι μόνο του τείχους της Εκκλησίας, αλλά και τους νόμους της Εκκλησίας. Όταν καταφεύγεις στην Εκκλησία δεν είναι τοίχος και στέγη, αλλά πίστη και τρόπος ζωής.
Να μη λέγεις ότι παραδόθηκε από την Εκκλησία αυτός που παραδόθηκε· αν δεν άφηνε η Εκκλησία, δεν θα παραδινόταν. Να μη λέγεις ότι και κατέφυγε και παραδόθηκε· δεν τον εγκατέλειψε η Εκκλησία αλλά αυτός εγκατέλειψε την Εκκλησία. Δεν παραδόθηκε από μέσα, αλλά από έξω.
Γιατί εγκατέλειψες την Εκκλησία; Ήθελες να σωθείς; Έπρεπε να κρατάς το θυσιαστήριο. Δεν ήταν εδώ οι τοίχοι, αλλά η πρόνοια του Θεού που σε ασφάλιζε. Είσαι αμαρτωλός; Δεν σε διώχνει ο Θεός, γιατί δεν ήρθε να καλέσει δικαίους, αλλά αμαρτωλούς σε μετάνοια. Η πόρνη σώθηκε γιατί κράτησε τα πόδια του Κυρίου.
Ακούσατε το σημερινό ανάγνωσμα; Και τα λέγω αυτά για να μην έχεις ποτέ αμφιβολία, όταν καταφεύγεις στην Εκκλησία. Μένε στην Εκκλησία και η Εκκλησία δεν σε παραδίνει. Αν όμως φύγεις από την Εκκλησία, δεν είναι αιτία η Εκκλησία. Γιατί, αν είσαι μέσα, ο λύκος δεν μπαίνει σ’ αυτήν· αν όμως βγεις έξω, τότε θα σε συλλάβουν τα θηρία. Και αυτό δεν συμβαίνει εξαιτίας της μάνδρας αλλά εξαιτίας της δικής σου μικροψυχίας.
Τίποτε δεν είναι ίσο με την Εκκλησία. Μη μου λέγεις τα τείχη και τα όπλα, γιατί τα τείχη με το χρόνο παλαιώνουν, ενώ η Εκκλησία ποτέ δεν γερνά. Τα τείχη οι βάρβαροι τα γκρεμίζουν, την Εκκλησία όμως ούτε οι δαίμονες δεν την νικούν. Και ότι τα λόγια αυτά δεν είναι μεγάλη καύχηση το μαρτυρούν τα πράγματα. Πόσοι πολέμησαν την Εκκλησία και αυτοί που πολέμησαν χάθηκαν; Αυτή όμως ανέβηκε πάνω από τους ουρανούς.
Τέτοιο μεγαλείο έχει η Εκκλησία. Όταν την πολεμούν, νικάει· όταν την επιβουλεύονται, θριαμβεύει· όταν την βρίζουν, γίνεται λαμπρότερη· δέχεται τραύματα και δεν πέφτει από τις πληγές· κλυδωνίζεται, αλλά δεν παθαίνει ναυάγιο· παλεύει, αλλά μένει αήττητη· αγωνίζεται, αλλά δεν νικιέται.
Γιατί λοιπόν επέτρεψε τον πόλεμο; Για να δείξει πιο λαμπρό το τρόπαιο. Ήσαστε παρόντες την ημέρα εκείνη και βλέπατε πόσα όπλα κινούνται, και ο θυμός του στρατού ήταν πιο δυνατός από τη φωτιά, και μεις τρέχαμε στην βασιλική αυλή. Αλλά τι; Με τη βοήθεια του Θεού τίποτε από εκείνα δεν μας τρόμαξε…»
(Ε.Π.Ε. Ιω. Χρυσοστόμου Έργα, τόμος 33,
Πατερικαί εκδόσεις «Γρηγόριος ο Παλαμάς»)
Επιμέλεια:
Ανδρέας Παπαποστόλου,
πτυχιούχος Α.Ε.Σ.Α.